Piše: Muharem Bazdulj

Trideset godina je prošlo od dolaska demokratije na jugoslovenski istorijski prostor. Trideset godina je prošlo otkad se urušila jednopartijska vlast Saveza komunista. Trideset godina je prošlo od promjene političke paradigme.

Ako postoji neka lekcija koja se tokom te tri decenije mogla naučiti, onda je to lekcija da se dominantne političke naklonosti procentualno ne mijenjaju. Procenat ljudi koji su u Bosni i Hercegovini glasali za nenacionalne stranke odnosno onaj koji je glasao za nacionalne je ostao manje-više nepromijenjen od jeseni 1990. do danas. Isto važi i za procente u Hrvatskoj, a glede ljevice i konzervativnijih snaga, odnosno Srbije, a u kontekstu proevropskih i proruskih političkih preferencija. Na sličan način se u Crnoj Gori formirao odnos glasova između DPS i njegovih partnera sa jedne i njihove opozicije sa druge strane. Unutar te jednačine, uvijek je postojala i manjina od nekih pet-šest posto koju je u nekom trenutku „dužila“ Pozitivna, a poslije ju je preuzela URA. Između glasača Pozitivne i URA-e gotovo da nema razlike, ni vrednosno ni personalno, ono gdje razlika postoji su političari.

Ključna stavka u karakteru Dritana Abazovića je to što on nije htio da bude Darko Pajović. Uzmemo li to u obzir, sve ostalo je sekundarno. U tom smislu, famozna i istorijska pobjeda iz avgusta 2020. godine, mnogo manje ima veze sa rezultatima izbora, a mnogo više sa karakterom Dritana Abazovića. Da je na njegovom mjestu bio neko s drukčijom političkom kulturom, ponovo bismo svjedočili nategnutoj pobjedi Đukanovića i njegove kamarile.

DPS je pao ne zbog rezultata izbora, nego zato što Dritan nije izdao. A pad DPS-a je sve dok se nije desio bio problem imaginacije. Kao što ljudi ne mogu zamisliti rat dok se ne desi, tako je u Crnoj Gori izgledao pad DPS-a. Bez potrebe da se lokalni lideri u drugom smislu porede, Crnogorci do kraja ljeta 2020. nisu proživjeli ono osjećanje koje su imali Srbi s padom SPS, Hrvati s padom HDZ-a, Bošnjaci s padom SDA. Sve te stranke su se poslije vraćale na vlast, ali više ne sa onim viškom moći, odnosno bez utiska da su nepobjedive. To se u Crnoj Gori desilo najkasnije, ali se zahvaljujući Dritanu Abazoviću napokon desilo. I to je najvažnija baština 30. avgusta. DPS se nekad u budućnosti možda i vrati na vlast, ali nikad više to neće biti onaj DPS i nikad više kontinuitet vlasti neće trajati toliko dugo.

Sloga u koaliciji Krivokapić – Bečić – Abazović nije potrajala i jalovo je analizirati zašto je to tako. Pisano je već premnogo o svim mogućim incidentima i aferama, ali na kraju se sve svodi na to da u politici, kao i u životu, nije isto biti akter i posmatrač. Došlo se do tačke do koje se došlo i treba odlučiti kojim putem dalje ići.

I mada se čini da postoji nekoliko opcija, pravog izbora u suštini – nema. Manjinska vlada na čelu sa Abazovićem je u suštini jedini izbor. Među svim donedavno opozicionim političarima, on je u posljednjih godinu i po dana preuzeo najveću odgovornost. Prelomio je pitanje parlamentarne većine, preuzeo „najvreliji“ resor, nije se skrivao iza eksperata, sve što je spadalo u domen njegovih ingerenacija vodio je beskompromisno.

Jer i ideja sa manjinskom vladom je rizična. Ako se u Crnoj Gori bude živjelo lošije, ako bude novih velikih problema, Abazović se namješta kao savršeni žrtveni jarac. URA kao građanski pokret ionako nema potencijal da bude partija koja će na izborima sama osvajati većinu, ali ako se oko nje razvije odijum koji zna da se razvija u razočarenju među onim i onakvim dijelom elektorata koji iza ovog pokreta stoji, opasnost od pada ispod cenzusa je sasvim realna.

U ovakvim međunarodnim okolnostima, a i sa sve dubljim podjelama unutar crnogorskog društva, Demokratskom frontu i Demokratama treba jasna većina da bi eventualno sami preuzeli vlast. Da su izbori u ovom trenutku, oni tu jasnu većinu ne bi imali. Najbolji način da je na idućim izborima eventualno dobiju jest da eventualne promašaje nove vlade fakturišu Abazoviću nastavljajući istovremeno podsjećati građane na nepočinstva DPS-a.

U tom smislu je manjinska vlada sa Abazovićem na čelu najracionalnije rješenje aktuelne krize. A povika na Abazovića povodom tobožnje izdaje je puki folklor. U kasno ljeto 2020. bio je izdajnik jednima, sada je, evo, izdajnik drugima, dok sve vrijeme vodi svoju politiku. Izdajnik bi zaista bio samo kada bi izdao samog sebe i tu svoju politiku, politiku koja će se, kako stvari stoje, u neposrednoj budućnosti naći na dosad najozbiljnijem testu, testu na kojem se ili pada ili prolazi.